Trong chăn nuôi gia cầm, bệnh tụ huyết trùng ở gà là một trong những căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất, gây tổn thất nặng nề cho bà con nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Bệnh có tốc độ lây lan nhanh, tỷ lệ chết cao và thường bùng phát thành dịch lớn. Đây là mối lo ngại hàng đầu của người nuôi khi bước vào mùa mưa hoặc lúc thời tiết thay đổi đột ngột.
Không ít người chăn nuôi đặt ra câu hỏi: bệnh tụ huyết trùng ở gà là gì, thuộc loại bệnh gì, nguyên nhân xuất phát từ đâu, dấu hiệu đặc trưng nhận biết ra sao, và đâu là cách phòng trị hiệu quả nhất. Bài viết này mizaru sẽ giải thích chi tiết, giúp bà con hiểu rõ để bảo vệ đàn gà khỏe mạnh, hạn chế thiệt hại trong chăn nuôi.
Bệnh tụ huyết trùng ở gà là gì?
Bệnh tụ huyết trùng ở gà là bệnh truyền nhiễm cấp tính hoặc mãn tính do vi khuẩn Pasteurella multocida gây ra. Vi khuẩn này có khả năng tồn tại lâu trong môi trường ẩm thấp, đặc biệt là nơi chuồng trại kém vệ sinh, chất thải tích tụ. Đây là căn bệnh thuộc nhóm truyền nhiễm nguy hiểm trong thú y gia cầm.
Căn bệnh này có thể lây lan qua nhiều con đường khác nhau. Đường hô hấp là con đường chính, khi gà khỏe tiếp xúc với gà bệnh sẽ nhanh chóng nhiễm vi khuẩn. Ngoài ra, thức ăn, nước uống và dụng cụ chăn nuôi cũng có thể trở thành nguồn truyền bệnh. Trong trường hợp dịch bùng phát mạnh, chỉ sau vài ngày toàn bộ đàn gà có thể bị nhiễm, với tỷ lệ chết lên tới 60–80%.
Đặc trưng của bệnh là gây sốt cao, xuất huyết, tụ máu ở mào, tích, niêm mạc và các cơ quan nội tạng. Bệnh tích khi mổ khám thường thấy gan, phổi, lách sưng to, có nhiều điểm xuất huyết. Chính vì vậy, nếu không có cách phòng và cách trị kịp thời, thiệt hại kinh tế với người nuôi sẽ vô cùng lớn.
Nguyên nhân gây bệnh tụ huyết trùng ở gà
Để có hướng điều trị đúng, người nuôi cần nắm rõ nguyên nhân bệnh tụ huyết trùng ở gà. Vi khuẩn Pasteurella multocida là tác nhân trực tiếp gây bệnh, nhưng yếu tố môi trường và sức đề kháng của gà mới là điều kiện thuận lợi cho dịch bùng phát.
Chuồng trại ẩm ướt, thoáng khí kém và vệ sinh kém chính là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn phát triển. Khi thời tiết thay đổi đột ngột, gà dễ bị stress, hệ miễn dịch suy giảm, từ đó dễ mắc bệnh. Bên cạnh đó, chế độ dinh dưỡng nghèo nàn, thiếu vitamin và khoáng chất cũng khiến gà không đủ sức đề kháng chống lại mầm bệnh.
Ngoài ra, việc nhập gà mới không kiểm dịch, không tiêm phòng vaccine đầy đủ cũng là nguyên nhân phổ biến làm dịch bệnh lây lan nhanh chóng. Từ những yếu tố này, có thể thấy rằng nguyên nhân bệnh không chỉ đến từ vi khuẩn mà còn do chính khâu quản lý và chăm sóc trong chăn nuôi.
Dấu hiệu gà bị tụ huyết trùng
Để xử lý kịp thời, người nuôi cần nhận biết dấu hiệu tụ huyết trùng ở gà ngay từ giai đoạn đầu. Các biểu hiện đặc trưng bao gồm: gà sốt cao, bỏ ăn, xù lông, ủ rũ và kém vận động. Một số con có hiện tượng thở khó khăn, chảy dịch mũi có bọt và phân loãng màu xanh hoặc trắng.
Khi bệnh tiến triển nặng, mào và tích gà có thể xuất hiện các vết xuất huyết, tím tái hoặc tụ máu. Đây là dấu hiệu đặc trưng giúp phân biệt bệnh tụ huyết trùng với các bệnh khác. Trong trường hợp cấp tính, gà có thể chết đột ngột mà không kịp bộc lộ nhiều triệu chứng rõ rệt. Nắm rõ những dấu hiệu này sẽ giúp bà con chủ động cách ly, theo dõi và áp dụng biện pháp điều trị sớm, tránh để bệnh lây lan toàn đàn.
Triệu chứng của bệnh tụ huyết trùng ở gà
Ngoài các biểu hiện bên ngoài, bà con cần phân biệt triệu chứng tụ huyết trùng ở gà theo hai thể chính: cấp tính và mãn tính.
Triệu chứng cấp tính
Ở thể cấp tính, bệnh diễn biến nhanh và mạnh. Gà thường chết chỉ sau 1–2 ngày phát bệnh. Khi mổ khám, có thể thấy gan, lách và phổi sưng to, tụ máu, xuất hiện nhiều điểm hoại tử. Mào và tích gà chuyển sang màu tím tái, xuất huyết nhiều. Đây là nguyên nhân khiến tỷ lệ chết trong đàn có thể tăng lên rất nhanh.
Triệu chứng mãn tính
Thể mãn tính thường kéo dài hơn, với các biểu hiện nhẹ hơn. Gà gầy sút, kém ăn, khó thở, sưng khớp hoặc sưng mặt. Nhiều trường hợp còn gặp tình trạng viêm màng bao tim và phổi. Tỷ lệ chết ở thể mãn tính thấp hơn, nhưng đàn gà sẽ suy yếu, chậm lớn và giảm năng suất rõ rệt. Việc nắm rõ triệu chứng cấp tính và mãn tính giúp người nuôi dễ dàng phân loại mức độ bệnh, từ đó có hướng điều trị phù hợp và hiệu quả hơn.
Cách điều trị bệnh tụ huyết trùng ở gà
Khi đã phát hiện dấu hiệu bệnh, bà con cần áp dụng ngay cách trị bệnh tụ huyết trùng ở gà để giảm thiểu thiệt hại. Điều trị cần kết hợp thuốc đặc trị và chăm sóc hỗ trợ. Các loại thuốc đặc trị được khuyến cáo trong thú y gồm Ampicillin, Streptomycin, Enrofloxacin, Gentamicin… Tùy từng tình trạng, liều lượng sẽ được bác sĩ thú y chỉ định cụ thể. Tuyệt đối không nên tự ý dùng thuốc quá liều vì có thể gây kháng thuốc, khiến việc điều trị khó khăn hơn.
Song song với việc dùng thuốc, người nuôi cần bổ sung vitamin C, điện giải và khoáng chất để tăng sức đề kháng cho gà. Gà bệnh phải được cách ly ngay, chuồng trại được vệ sinh sạch sẽ, sát trùng thường xuyên nhằm ngăn ngừa mầm bệnh phát tán.
Cách phòng bệnh tụ huyết trùng ở gà
Phòng bệnh luôn là biện pháp bền vững và tiết kiệm nhất. Việc áp dụng cách phòng tụ huyết trùng ở gà cần đồng bộ nhiều giải pháp. Trước hết, tiêm phòng vaccine là yêu cầu bắt buộc để tạo miễn dịch chủ động cho đàn gà. Chuồng trại cần đảm bảo sạch sẽ, khô thoáng, đầy đủ ánh sáng và có hệ thống thông gió tốt.
Khẩu phần ăn phải hợp lý, cân đối dinh dưỡng để nâng cao sức đề kháng. Gà mới nhập về cần được cách ly theo dõi ít nhất 2 tuần trước khi nhập đàn. Định kỳ sát trùng khu vực chăn nuôi bằng vôi bột hoặc thuốc sát trùng. Kết hợp vệ sinh và tiêm phòng sẽ giúp giảm nguy cơ dịch bệnh bùng phát, đồng thời giữ cho đàn gà phát triển ổn định.
Xem thêm
Gà bị nấm chân nguyên nhân, dấu hiệu và cách trị hiệu quả
Lối gà chọi hay nhất bí quyết nhận biết và chọn chiến kê chuẩn
Hôm nay đá gà màu nào mạnh và bí quyết chọn màu mạng chuẩn nhất
Kết luận
Bệnh tụ huyết trùng ở gà là một trong những căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất trong chăn nuôi gia cầm. Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, bệnh có thể gây thiệt hại nặng nề với tỷ lệ chết rất cao. Việc nắm rõ nguyên nhân, triệu chứng, dấu hiệu đặc trưng, bệnh tích cũng như cách phòng và cách trị là điều cần thiết để bà con chủ động kiểm soát dịch bệnh. Giải pháp quan trọng nhất vẫn là phòng bệnh. Tiêm phòng vaccine đầy đủ, duy trì môi trường sạch sẽ và bổ sung dinh dưỡng hợp lý chính là chìa khóa để bảo vệ đàn gà.
Bên cạnh đó, việc sử dụng thuốc đặc trị đúng liều lượng khi phát hiện bệnh sẽ giúp giảm thiểu rủi ro. Chăn nuôi bền vững đòi hỏi bà con không chỉ tập trung vào năng suất mà còn phải đặt công tác phòng bệnh lên hàng đầu. Khi đã có kiến thức và biện pháp đúng, bà con hoàn toàn có thể kiểm soát bệnh tụ huyết trùng ở gà và phát triển đàn gà khỏe mạnh, mang lại hiệu quả kinh tế cao.
